Bölgede, Kafkasya ve Afrika’da da Filistin tarzı yerleşimler kurma komplosu, Kafkasya’ya İsrail müdahalesinin arkasındaki ana itici güçlerden biridir. İsrail, nifak çıkaran bir virüstür.
Geçtiğimiz yıllarda Afrika’daki İsrailliler uzun vadeli el koyma planları için Sudan’daki bölgeleri işaretledikleri için konu daha fazla dikkat çekiyor. Bu plan, Kafkasya ve Afrika’da daha sonra Filistin tarzı yerleşimlerin kurulabileceği teorisini desteklemektedir ve bu komplo, Kafkasya’ya İsrail müdahalesinin arkasındaki ana itici güçlerden biridir.
Bir ay önce, İsrail Dışişleri Bakanlığı Avrasya İşleri Genel Müdürü Itzhak Carmel Kagan, iki tarafın ilişkilerini genişletmek için Tel Aviv’deki Ermeni Büyükelçiliğinin açıldığını açıkladı.
Ermenistan Büyükelçisi Armen Sabatian, açıklamasının ardından ülkesinin daha önce işgal altındaki topraklarda neden bir elçilik açmadığını yorumlayarak “geçmişte bir dizi sorun vardı, ancak şimdi yapıcı görüşmelerle bu sorunları çözmek için bir şans yaratıldı”.
Ermenistan ve İsrail rejimi 1992 yılında diplomatik ilişkiler kurdu, ancak elçiliklerin açılması yıllarca ertelendi ve geçen ay Ermenistan Tel Aviv’deki elçiliğini resmen açtı.
Elçiliğin açıldığı andan itibaren, Erivan ve Tel Aviv’in ikili ilişkileri derinleştirme yolunda ilerleyeceği yönünde spekülasyonlar akmaya başladı. Ancak, çok geçmeden bu spekülasyonlar yanlış çıktı.
Tam olarak, Ermeni büyükelçisinin Tel Aviv’de çalışmaya başlamasından 10 gün sonra, Erivan, iki komşu arasındaki çatışmalar sırasında İsrail’in Azerbaycan’a silah satışı konusunda istişarelerde bulunmak için onu geri çağırdı.
İsrail’in Azerbaycan’a askeri yardımı, Ermenistan ve İsrail rejimi arasındaki gerginliklerin artmasına neden oldu.
Tel Aviv’den büyükelçiyi geri çağırmak, iki ülkeyi ayıran tartışmalı bir bölge olan Karabağ’da Ermenistan ve Azerbaycan arasında ortaya çıkan bir savaşın ardından geldi. Erivan, Tel Aviv’i Azerbaycan kuvvetlerini silahlarla destekleyip güçlendirmekle suçladı.
İsrail’in devam eden savaşta Azerbaycan’a verdiği destek iddialarının doğruluğu ne olursa olsun, İsraillilerin Ermenistan’a asla güvenilir müttefik olamayacağı dikkate alınmalıdır. Karabağ bölgesindeki son gelişmeler bunu Ermeni yetkililere açıkça gösterdi. Başka bir deyişle, İsrailliler Kafkasya’daki gelişmelere müdahale etmek istediklerini gösterdiler, ancak müdahaleleri asla Ermenistan lehine değil.
İsrailliler neden Kafkasya’ya müdahale etmek istiyorlar?
Çeşitli nedenler, İsrail’in son Kafkasya ve Karabağ gerginliklerine ve çatışmalarına müdahale etme konusundaki ilgisini artırıyor.
26 Eylül’de Ermenistan ile Azerbaycan arasında yeniden başlayan çatışmalardan bu yana, İsrail medyası ve siyasi ve askeri uzmanlar, İsrail rejimi ile BAE ve ardından Bahreyn arasında geçen ay normalleşme anlaşmasından sonra bile Orta Asya meselelerinin Tel Aviv için son derece önemli olduğunu iddia ettiler.
Uzmanlar, Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerindeki krizin İsrail rejimi için öneminin arkasındaki nedenin, ABD’nin Tel Aviv’in çıkarları olan ya da gelişmelerin etkili olduğu bir bölgede rol oynamaktan ayrılması olduğunu belirttiler. İsrailliler, Türkiye’nin Kafkasya’da oynadığı aktif role karşı koymaya çalışıyorlar. Bu amaç onları Karabağ krizine karışmaya ve orada Tel Aviv’e ayağına yer yapmaya teşvik ediyor.
İsrail medyasına göre, Güney Kafkasya’dan nispeten uzak olmasına rağmen, Tel Aviv bu bölgedeki rolünü ve performansını diğer aktörler tarafından benimsenen yaklaşımlarla ilgili olarak düzenlemektedir.
İran’ın Kafkas devletleriyle uzun sınırları
İran’ın başta Azerbaycan ve Ermenistan olmak üzere Kafkasya ile uzun sınırlar paylaşılması, İsrail’in Karabağ krizine müdahale etme konusundaki ilgisinin bir başka önemli itici gücüdür. Safadi Uluslararası diplomasi ve Halkla İlişkiler Merkezi’nin kıdemli analisti Rachel Avraham, Haziran ayında İsrail Hayom gazetesi tarafından yayınlanan bir makalede, Tel Aviv’in Kafkasya’daki gelişmeleri yakından takip etmesi gerektiğini yazdı. Çünkü oradaki bazı devletler -görünüşe göre Azerbaycan- İran’da “İsrail’in gözü ve kulağı” olarak hizmet edebilir.
Daha önce, İsrailli yetkililer birkaç kez dost İran-Ermeni ilişkileri ile ilgili memnuniyetsizliklerini dile getirdiler. Bu bölgedeki İsrail müdahalesinin birçok destekçisi Erivan’ın, İsrail rejiminin “en güçlü düşmanı” olan İran ile yakın işbirliği içinde olduğunu savunuyor.
Tel Aviv’in iddialı yayılmacı hedefleri
İsraillilerin bazı Orta Asya eyaletlerinde turistik yerleşimler ve tatil köyleri kurma şeklinde uzun vadeli yayılmacı emelleri olduğunu öne süren bir teori var. Bu teori, İsrail medyasında bazı turizm reklam kampanyaları açısından dikkati hak ediyor. Bildirildiğine göre, bazı İsrailli şirketler bu ülkelerde büyük arazi alımları yaptılar ve özel yerleşim bölgeleri ve tatil köyleri inşa ettiler, bu da İsrail’in Orta Asya’nın “Filistinleşmesi” senaryosuna dair korkuları tetikledi. Geçtiğimiz yıllarda Afrika’daki İsrailliler uzun vadeli el koyma planları için Sudan’daki bölgeleri işaretledikleri için konu daha fazla dikkat çekiyor. Bu plan, Kafkasya ve Afrika’da daha sonra Filistin tarzı yerleşimlerin kurulabileceği teorisini desteklemektedir ve bu komplo, Kafkasya’ya İsrail müdahalesinin arkasındaki ana itici güçlerden biridir.