İntifada Özel anlamı ile ise Kahraman-Mazlum Filistin halkının 1987’de işgalci siyonistlere karşı başlattıkları toplu kıyama verilen addır.
İnsan kasabı Şaron’un Mescidi Aksa’yı kirletme teşebbüsünde bulunması üzerine 29 Eylül 2000 tarihinde yeniden parlayan halk hareketi de Aksa İntifadası olarak adlandırıldı.
Filistin halkının başından beri bir kandırmaca olan ve sonuçta da Filistin aleyhine sonuçlar doğuran barış görüşmeleri ve Sabra-Şatilla Katliamı’nın ardından FKÖ’nün Lübnan’dan çıkarılması, Filistin halkının tepkisinin büyümesine neden oldu.
İntifada olarak adlandırılan hareketin ilk adımı 7 Aralık 1987’de atıldı. Gazze bölgesinde bir Yahudi kamyoneti, Filistinli işçileri taşıyan bir araca çarparak dört Filistinlinin şehit olmasına ve dokuzunun da yaralanmasına neden oldu. İntifada için ilk organizasyon Gazze İslam Üniversitesi Öğrenci Meclisi tarafından yapıldı.
Yaralıların bulunduğu Şifa Hastanesi’nin çevresinde toplanan öğrenciler Filistin Hamas mensuplarıydı. Hamas’ın ilk temelleri Mısır’daki Müslüman Kardeşler cemaatinin kurucusu İmam Hasan el-Benna’nın Filistin’e gönderdiği mücahitler tarafından atıldı.
Bu mücahitler ve onların etrafında toplananlar aynı zamanda 1948’de işgalcilere karşı başlatılan mücadeleye fiilen katılmışlardı. Onların ardından gelen kişiler ise 1948 savaşından sonra eğitim ve tebliğ çalışmalarına katıldılar.
Bütün bu çalışmalar sonunda güçlü bir taban oluştu. Bu taban zamanla belli bir disiplin içinde örgütsel yapıya kavuştu ve 1987 sonunda da geniş bir halk kitlesinin direnişine öncülük etti.
İntifada hareketi Gazze Şeridi’nde başladı, ancak kısa sürede Batı Şeria’ya yayıldı. Protestolar, sivil itaatsizlik şekline büründü. Genel grevler düzenlendi, İsrail ürünleri boykot edildi, duvarlara işgal karşıtı yazılar yazıldı ve yollarda barikatlar kuruldu.
Ancak, sapan, taş ve sopalarla karşılık veren Filistinlerin karşısında ağır silahlarla donanmış İsrail askerleri vardı. Filistinli siviller arasında yüksek can kayıpları meydana geldi. 1993’e kadar süren protestolarda toplam şehit sayısı bini aştı.
İntifada yıllardır ezilen, işkence edilen, zorla evlerinden kovulan, en ağır katliamlara uğrayan bir halkın kadın-erkek, yaşlı-genç hep birlikte işgalci İsrail’e karşı oluşan doğal bir başkaldırı hareketinin adı oldu.
Filistin’de hareketiyle birlikte aynı zamanda Hamas fiilen harekete geçti. Müslüman Kardeşler Cemaati’nin Filistin kanadı durumundaki “İslami Hareket”in içinden geniş tabanlı bir kitle hareketi niteliğinde ortaya çıkan Hamas, intifadayla birlikte bütün dünyaya sesini duyurmayı başardı.
Hamas, intifadanın organizasyonunda öncülük yaptığı gibi, bu direnişin ikinci ayından itibaren de periyodik bir şekilde halk kitlelerine hitap eden ve halk direnişini yönlendiren belirli programlar ortaya koydu.
Hamas, diğer yandan da İsrail karşısında sürdürülmesi gereken mücadelenin içeriği ile ilgili görüşlerini ve Filistin’in çeşitli ulusal meseleleriyle ilgili politikasını ve tutumunu ortaya koyan bildiriler yayınlamaya başladı. Direnişlerinin belli bir hız kazanmasından sonra da İzzettin Kassam Birlikleri adında askeri bir kanat oluşturarak fiili eylemlerini bu kanat vasıtasıyla gerçekleştirmeye başladı.
Hamas’ın önde gelen ismi Şeyh Ahmed Yasin, İsrail tarafından 18 Mayıs 1989’da tutuklandı. 3 Ocak 1990’da mahkeme karşısına çıkarılan Yasin, 15 suçtan yargılandı ve 16 Ekim 1991’de müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
İntifada hareketi ile kesintiye uğrayan barış görüşmeleri, yine bu hareketin İsrail’e verdiği maddi ve manevi kayıplardan ötürü 1991 yılında yapılan Madrid Barış Konferansı ile yeniden başlatıldı.
İntifadanın Sebepleri
1. İsrail’in baskıları
2. Hukuk dışı ölümler
3. Toplu tutuklamalar
4. Evlerin yıkılması
5. Sürgünler
İntifadayı Ateşleyen Olay
Siyonist İsrail ordusuna ait bir aracın dört Filistinli’ye çarpıp öldürmesi, ayaklanmayı ateşledi. Aracın dört Filistinliye kasıtlı çarptığı söylentisi hızlı bir şekilde Gazze’de, Batı Şeria’da ve Doğu Kudüs’te yayıldı.
İntifada Süresince Gerçekleşen Eylemler
1. Genel grev,
2. Gazze ve Batı Şeria’daki İsrailli kurumları boykot,
3. Ordu emirlerine karşı sivil itaatsizlik,
4. İsrail yerleşkelerinde çalışmamak,
5. İsrail ürünlerini satın almamak,
6. Vergi ödememek,
7. Filistinli araçları İsrail ehliyetleriyle kullanmayı reddetmek,
8. Duvarlara ve yerlere grafitiler yapmak,
9. Sokaklara barikatlar kurmak,
10. Filistin sınırları içindeki İsrail’e ait askeri binalara taş ve molotof kokteyli atmak.
İntifadanın Sonuçları
1. İntifada Filistinlilerin yeni bir aldatmaca olan İsrail ile müzakereye katılmalarını, Madrid Konferansı ve Oslo Anlaşmalarına katılmalarıyla sonuçlandı.
2. İntifada Filistin sorununa uluslararası farkındalık sağladı.
3. Filistinliler, İsrail-Filistin sorunundailk defa iki taraf olduğunu gösterdi.
5. İntifada Yaser Arafat ve taraftarlarına özgüven verdi ve politik programlarını ılımlılaştırdılar. Kasım 1988’de Arafat, Filistin Milli Konseyi’nde tarihi İsrail’in meşruyetini tanıma kararıyla ilgili çoğunluğun oyunu aldı. 1947’den beri bütünBirleşmiş Milletler çözüm önergelerini tanıdı ve iki devlet çözümünü desteklediğini belirtti.